पीर की स्तुति:- कानदासजी मेहडू

एक रदन सरसत री सगां,
करां प्रणाम सुण जोड़ क्रगां।
लुळे दरिया तणे पग लगां ,
मुहम्मद तणो आसरो मगां ।।1।।

खुदा तणी वकीलत खासी,
पंजेतन रा दोस्त प्रकाशी।।
चकवे शाह बंदर चौरासी,
वीरपुर दरगाह वासी।।2।।

जमपे आलण प्रीत जणाजण,
रब ताला सूं प्रीत राखण,
आसम कली कुसुम रा ओढ़ण,
प्रेम गली थांनक रा पोढ़ण।।3।।

गावे गुण नमाज गुजारे,
दरूद पढावे पीर द्वारे।।
थांनक आयां आसरे थारे,
(तो)हिन्दू मुसलमान न हारे।।4।।

संकट कटे हटे दुख री सल्ल,
अष्ट सिद्धि नवनिधि पे करे अमल।
दुला थने भजे हेको दल,
(तो) होय त्यां मुराद हासल।।5।।

छन्द
मुराद हासल करण मालिक सबे खालिक री सदा ,
भेटणो दुख रो अटल वैभव मेटणो सु मुहम्मदा ,
निज वखत खाविंद धाम नखते संकट वखते तूं सगों ,
दुलाय मुहम्मद पीर दरिया भीर कर बेड़ी भगों
जी भीड़ कट बेड़ी भगों ।।1।।

अकलंक माथे चढ़ी आफत सखत कैदे सुंपियो ,
वळे हलण चलण अति विपति थांनक जपते तूं थियो ,
चकडोळ थई घनघोर चिन्ता जोर केहड़ो तीन जगों ,
दुलाय मुहम्मद पीर दरिया भीर कर बेड़ी भगों
जी भीड़ कट बेड़ी भगों ।।2।।

भुजदंड कोप्यो डुठ भूरो घाट कहड़ो तिण घड़ी ,
लोहरां नुंधे दियो लंगर कियो कब्जे कोटड़ी ,
तिण पहरे जड़या सखत ताला ऊपर पहरो आवगों ,
दुलाय मुहम्मद पीर दरिया भीर कर बेड़ी भगों
जी भीड़ कट बेड़ी भगों ।।3।।

कुलबली भाषा पहर कुर्ती महर नहीं दिल मांहियाँ ,
तोफण्ड हाथां सरे टोपी शाह न गिणे सांहियाँ ,
हरराम चीजों तुर्क हिन्दू लाल चेहरे तिण लगों ,
दुलाय मुहम्मद पीर दरिया भीर कर बेड़ी भगों
जी भीड़ कट बेड़ी भगों ।।4।।

शाखा न क्षत्री नहीं शुद्र वैश्य ब्रह्म न कुल वहे ,
हाले न मुसलमान हिन्दू कवण जाति किण कहे ,
अशुद्ध रेवे खाय आमिष न्हाय जल में होय नगों ,
दुलाय मुहम्मद पीर दुला भीर कर बेड़ी भगों
जी भीड़ कट बेड़ी भगों ।।5।।

प्रीत नाहीं नहीं पातशाह चाल सब ऊँधो चले ,
माथे न कोय नो नहीं मालिक एकलो पंडे हले ,
आदमी वेरो नहीं औरत ग्रड़के जोवन गगों ,
दुलाय मुहम्मद पीर दरिया भीर कर बेड़ी भगों
जी भीड़ कट बेड़ी भगों ।।6।।

ईदगाह नाहीं दीप ओसव गांम देवां नह गिणे ,
कुरान गीता नहीं ख़टक्रम ब्रह्म वाणी नह भणे ,
चल थकां नाहीं नहीं चोरी दोय रस्ता सूं दगों ,
दुलाय मुहम्मद पीर दरिया भीर कर बेड़ी भगों
जी भीर कर बेड़ी भगों ।।7।।

अपरम ते मुख धणी अळा न लये हेको नाम ने ,
कोय न मक्का सनन काशी धरे नह दिल धाम ने ,
राखे न पाठ निमाज रोजां पंथ बारे सर पगों,
दुलाय मुहम्मद पीर दरिया भीर कर बेड़ी भगों
जी भीड़ कट बेड़ी भगों ।।8।।

अंग्रेज केरे देश आयो तुमारी कमक तठे ,
जेम जहाज तारण करि जल्दी असी जल्दी कर अठे ,
बचाव कवियों तोड़ बेड़ी कान रो पकड़े करगो ,
दुलाय मुहम्मद पीर दरिया भीर कर बेड़ी भगों
जी भीर कर बेड़ी भगों ।।9।।

कळश छप्पया
रोजे चढ़ रेवत , नीला निशान वाळा ।
जल्दी करिये जोर , वीरपुर दरगा वाळा ।।
बादशाह चौरासी बंदरगाह , कान कवि अरज कीजिये ।
दुलाय मुहम्मद पीर दरिया , भीर कर दुक्ख भांजिये ।।

छप्पया मुझे अधूरा याद हैं अतः पूरा नहीं लिख सका अतः क्षमाप्रार्थी हूं।
टंकन मीठा मीर डभाल

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

पीर की स्तुति:- कानदासजी मेहडू

कानदासजी मेहडू नाम के हिंदूधर्मी चारण, जब खुद कोई झूठे इल्ज़ाम के लिए अंग्रेजों के कैदी बने, उस समय उन्होंने दरीयाई पीर की स्तुति कि तब जेल में दरीयाई पीर आकर उनकी बेड़ीया तोड़ने की दंतकथा है। इस पूरे आलेख में, कानदास चारण ने गोरों को हिंदू और मुस्लिम दोनों धर्मों से अलग-थलग दिखाया गया है। यहां तक ​​कि इस आलेख में भी उन्होंने इस्लाम के दीन को हिंदू धर्म जेसा ही पंथ माना है।

કહાનદાસ મહેડુ નામનો ચુસ્ત હિંદુધર્મી ચારણ પોતે જ્યારે કોઈ જૂઠા આરોપ બદલ અંગ્રેજોનો કેદી બન્યો હતો. ત્યારે પોતાની વહારે ધાવા માટે દરિયાઈ પીરની સ્તુતિ કરી. ને એ બંદીખાનામાં દરિયાઈ પીરે આવી એની બેડી તોડવાની દંતકથા છે. એ આખા પોકારમાં કહાનદાસ ચારણે ગોરાને હિન્દુ – મુસ્લિમ બંને ધર્મથી વિમુખ કરીને આલેખ્યો છે. તે આલેખનમાં પણ એણે ઇસ્લામના દીનને હિન્દુ ધર્મ જેવો જ પ્રભુનો પંથ માનેલ છે.

ભુજ દંડ કોપ્યો દુઠ ભૂરો ઘાટ જેહડો તણ ઘડી,
લોહરા નોંધી દિયા લંગર કિયો કેબજે કોટડી.
તણ ઉપર જડિયાં સખત તાળા ઉપર પહેરો આવગો,
દુલ્લા મહમ્મદ પીર દરિયાઈ ભીર કર બેડી ભૂગો.
[આ દષ્ટ ભુરો સાહેબ મારા ઉપર કોપ્યો, મારે અંગે લોઢાની બેડીઓ જડી દીધી. કોટડીમાં પૂર્યો. તેના ઉપર વળી સખત તાળાં, અને તેટલુંય બસ નહોતું એટલે ઉપર ચોકીપહેરો બેસાર્યો. હે દુલ્લા દરિયાઈ પીર, મારી સહાય કરીને મારી બેડી તોડ.]

અને એ કોપ કરનાર ‘દુષ્ટ ભૂરો’ કેવો છે?
કલબલી ભાષા પેર્ય કુરતી મેર ને દલ માંઈયાં,
તોફંગ હાથે સરાં ટોપી સોઈ ન ગણે સાંઈયાં.
હરરામ ચીજા તરક હિન્દુ લાલ ચહેરે તણ લગો,
દુલ્લા મહમ્મદ પીર દરિયાઈ ભીર કર બેડી ભગો.
[એની કલબલ કરતી ભાષા છે, એ કુડતું પહેરે છે, દિલમાં દયા નથી. હાથમાં તોફંગ અને માથે ટોપી છે. એ સાધુસંતોને પણ ગણતો નથી. હિન્દુ અને મુસ્લિમોને જે વસ્તુ હરામ હોય છે તે એને ખપે છે.]

શાખા ન ખત્રી નહિ શૂદર વૈશ બ્રહ્મન કુલ નહે,
હલ્લે ન મુસલમાન હિન્દુ કમણ જાતિ તણ કહે?
અશુદ્ધ રેવે, ખાય અમ્મખ, નાય જલમાં હુઈ નગો;
દુલ્લા મહમ્મદ પીર દરિયાઈ ભી૨ કર બેડી ભગો.
[જે નહિ હિન્દુ કે નહિ મુસલમાન, જે નગ્ન બનીને નહાય, શુચિ ન જાળવે, અભક્ષ્યો આહાર કરે, એ કયા વર્ણનો કહેવાય? વળી કવિ કહે છે, કે તે નથી લેતો પરભુનું નામ કે નથી પુકારતો અલ્લાહને, એ નથી જતો કાશી કે મક્કે, નથી કરતો ઉપવાસ કે રોજા, બારેય પંથની બહાર પડેલો છે.]

ઇદકા નાહી દીપ ઓછવ, ગામદેવાં નહ ગણે, 
કુરાન ગીતા નહિ ખટકમ, બહ્મવાણી નહ ભણે.
ચલ હોઈ થક્કા નહિ નક્કો દોહી રસ્તેથી દગો,
દુલ્લા મહમ્મદ પીર દરિયાઈ ભીર કર બેડી ભગો.
આપણા ઉપયોગ પૂરતું તો ગોરાનું આ રમૂજી ચિત્ર ગૌણ છે. આપણે તો આ એક ચારણના પંથચુસ્ત પ્રાણમાં રહેતી બે મહાન ધર્મોની અણસમજુ છતાં. રક્તગત સમદષ્ટિ જોઈ લેવાની છે.

सन्दर्भ:- स्वराष्ट्र नी रसधार- झवेरचंद मैघाणी
प्रेषक:-हरिभाई गढवी ववार